Od kilku wieków na terenie Warmii i Mazur nawarstwiały się różnorodne fale osadnicze tworząc swoistą mozaikę kulturową. Różnorodność ta pogłębiła się po II wojnie światowej.
W okolicach Ełku, o których piszę sytuacja wyglądała podobnie. Obok nielicznych już Mazurów czy Niemców mieszkają osadnicy (lub ich potomkowie) z Wileńszczyzny, Kowieńszczyzny, a w dużej mierze z pobliskich okolic (Augustów, Suwałki, Lipsk nad Biebrzą, Grajewo, Knyszyn i okolice).
Po wojnie zetknęły tu różne kultury. Tradycje przywiezione przez osadników początkowo były kultywowane w domach rodzinnych. Współcześnie, podobnie jak w całej Polsce tradycje zanikają. Dlatego tak ważne jest opowiedzenie młodym ludziom o dawnych zwyczajach, mieszkaniach, pracach. Opowiedzieć można na różne sposoby: poprzez warsztaty, scenki parateatralne, pogadanki ze slajdami, itp.
Książka ta mówi o przekazie pokoleniowym. Starsze pokolenie, to panie z zespołu Zielona Dąbrowa z Nowej Wsi Ełckiej, Stradunianki ze Stradun oraz autorka. Odbiorcy, to uczniowie i przedszkolacy z: Szkoły Podstawowej w Nowej Wsi Ełckiej, Gimnazjum w Nowej Wsi Ełckiej, Centrum Kultury Gminy Ełk w Stradunach, 8 szkół w gminie Ełk, Muzeum Historycznego w Ełku, Centrum Edukacji Ekologicznej w Ełku oraz Oratorium przy kościele Salezjanów w Ełku.
Część teoretyczna książki powstała na podstawie wywiadów przeprowadzonych przez autorkę z ludźmi pochodzącymi z różnych grup pochodzeniowych oraz z literatury. Omówione tu zostały:
Zwyczaje doroczne
1. Adwent
2. Okres Bożego Narodzenia (od Wigilii do Trzech Króli)
2a. Wigilia Bożego Narodzenia – przygotowania
2b. Kolacja wigilijna
2c. Święto Bożego Narodzenia
2d. Nowy Rok
2e „Święte wieczory”
3. Karnawał
4. Wielki Post
5. Przygotowania do Świąt Wielkanocnych
6. Zwyczaje wielkanocne
7. Majowe i majówki
8. Czerwiec – zwyczaje okresu przesilenia letniego
9. Zwyczaje rolnicze
10. Zwyczaje jesienne
II. Zwyczaje rodzinne
1. Narodziny
2. Wesele
III. Jak dawniej ludzie mieszkali, pracowali i bawili się
IV. Zanikające zawody i umiejętności
V. Załączniki
Załącznik 1.
Scenariusz lekcji na temat, „Co to są obrzędy i zwyczaje?”
Załącznik 2.
Scenariusz lekcji o muzealnictwie
Praca etnografa w muzeum
Załącznik 3
Scenariusz Z. Wróbel o Bożym Narodzeniu
Załącznik 4
Tekst Z. Wróbel o żniwach
Na Mazurach od dawna spotykały się ze sobą i przenikały różne kultury. Wśród miejscowych Prusów i Jaćwingów zamieszkujących te ziemie osiedlili się Krzyżacy, a wraz z nimi ludzie z zachodu Europy, a na południu regionu osadzali się ludzie z pobliskiego Mazowsza. Ci ostatni zwani Mazurami byli ludnością polskojęzyczną i od nich pochodzi nazwa polskiego obecnie regionu należącego przed II wojną światową do Prus Wschodnich.
Po 1945 roku zetknęło się ze sobą na tych ziemiach kilka kultur. Miejscowa ludność (Mazurzy i Niemcy) spotkała się i była skazana na współżycie z ludźmi przybyłymi na te tereny, bądź jako przesiedleńcy z terenów, które na skutek decyzji politycznych zostały poza granicami naszego kraju (głównie Wileńszczyzna i Grodzieńszczyzna), bądź jako przymusowi przesiedleńcy z Rzeszowskiego (tzw. akcja „W”), bądź też jako osadnicy z terenów pobliskich (w okolicach Ełku są to: Suwalszczyzna, okolice Augustowa, Lipska nad Biebrzą, Białostocczyzna, okolice Grajewa i Łomży).
Zwyczaje Wielkiego Postu wersja na telefon
Moje artykuły opublikowane w "Civita et Lex" Wydawnictwo Uniwersytetetu Warminsko-Mazurskiego
Artykuł o tożsamości ludzi w zmieniającej się państwowości. Studium przypadku.
Artykuł o życiu codziennym we wspomnieniach ełczan
Dwa artykuły o zabawie w kontekście kulturowym (na podstawie wywiadów z Ełku i okolic) cz. I
a także Dwa artykuły o zabawie w kontekście kulturowym (na podstawie wywiadów z Ełku i okolic) cz. II
Kultura europejska jest bardzo silnie związana z kulturą starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu